|
 Bir duyguyu, bir düşünceyi anlatan sözcük ya da sözcük gruplarına cümle denir.
Sınavlarda cümle anlamıyla ilgili çok sayıda soru sorulmaktadır. Bu yüzden bu konuyu tam olarak kavramalısınız. Cümle anlamıyla ilgili soruların bir kısmı kavramlarla (nesnel-öznel yargı, tanım, eleştiri...) ilgili, bir kısmı da doğrudan cümlenin anlamına yönelik sorulardan oluşur.
Yargı: Doğruluğu ya da yanlışlığı söz konusu olan; kişi, durum ve nesnelerle ilgili değerlendirmelerdir. Yargı ikiye ayrılır:
a. Nesnel Yargı: Doğruluğu ya da yanlışlığı kanıtlanabilen, kişiden kişiye değişmeyen yargılardır.
"Türkçede yirmi beş harf vardır." cümlesi yanlıştır, ama nesnel bir yargıdır; çünkü yanlış olduğunu kanıtlayabiliriz.
"Türkiye'nin en yüksek dağı Ağrı Dağı'dır." cümlesi de nesneldir, doğruluğu kanıtlanabilir.
"Bu hikâyede öksüz bir çocuğun yaşadıkları anlatılıyor." cümlesi de nesneldir. Hikâyeyi okuyarak doğruluğunu veya yanlışlığını kanıtlayabiliriz.
Aşağıdaki yargılar da nesnel yargılardır:
"Ozanımız bu şiirinde hayatı merdivene benzetmiştir."
"Akdeniz'in tuzluluk oranı Karadeniz'e göre yüksektir."
b. Öznel Yargı: Doğruluğu ya da yanlışlığı kanıtlanamayan, kişiden kişiye değişen yargılardır.
"Kuşların en güzeli kanaryadır." Bu cümlede en güzel sözleri öznellik ifade eder; çünkü güzellik kişiden kişiye değişir. Bir başkasına göre en güzel kuş, bülbül ya da güvercin olabilir.
"Okumamak en kötü hastalıktır." Bu cümlede de en kötü sözü öznellik bildirir. Bu görüş, kişiden kişiye değişebilir.
"Ömer Seyfettin, hikâyelerinde etkileyici bir dil kullanmıştır." cümlesinde etkileyici sözcüğü öznellik anlatır.
Aşağıdaki cümleler de öznel yargılardır:
"Tiyatro bir toplumun en önemli eğitim kurumudur."
"Zavallı insanlar bu kurak yerlerde yaşıyorlar."
<script type="text/javascript"><!--
google_ad_client = "ca-pub-0532287206504377";
/* Şükrü DÖNMEZ */
google_ad_slot = "7543212855";
google_ad_width = 728;
google_ad_height = 90;
//-->
</script>
<script type="text/javascript"
src="http://pagead2.googlesyndication.com/pagead/show_ads.js">
</script>
|