Anlatıma akıcılık kazandırmak için en az iki sözcükten (isim, fiil) oluşan, çoğunlukla mecaz anlamlı kalıplaşmış sözlerdir.
- Göze girmek
- kolu kanadı kırılmak
- dile düşmek
- etekleri tutuşmak
- başa çıkmak
- burnunda tütmek
Deyimlerin özellikleri:
- Deyimler çoğunlukla mecaz anlamlıdır: göze girmek (birinin beğenisini kazanmak) etekleri tutuşmak (heyecanlanmak) karnı zil çalmak (çok acımak)...
- Ancak az sayıda deyim gerçek anlamlıdır: "İsmi var, cismi yok" "Yükte hafif, pahada ağır"...
- Deyimi oluşturan sözcükler değiştirilemez: "Atı alan Üsküdar'ı geçti" yerine, Atı alan Kadıköy'ü geçti, denmez. "Papucu dama atılmak" yerine Kundurası dama atılmak, denmez.
- Deyimler anlamca kaynaştıklarından bir öge olarak alınır, parçalanamaz: "Memleket burnumda tütüyor." cümlesinin yüklemi burnumda tütüyor deyimidir.
|